Kocaeli Sanayi Odası (KSO) Meclis Başkanı Hasan Tahsin Tuğrul ve Meclis Üyesi Hayrettin Çaycı, geçtiğimiz ekim ayında İTÜ iş birliği ve KSO ile İDDMİB’in katkılarıyla gerçekleştirilen Ulusal Bakır Zirvesi’ne katılmıştı. İTÜ Rektörü Prof. Dr. Hasan Mandal ev sahipliğinde İTÜ Süleyman Demirel Kültür Merkezi’nde düzenlenen etkinlikte, KSO Meclis Üyesi Hayrettin Çaycı da bir konuşma yaparak sektör ile ilgili bilgilerini aktarmış, bakır sektörünün önemli isimleri ve paydaşları bir araya gelerek sektörün gelişimi için ihracatı artırma, yeşil üretime uyum sağlama ve Ar-Ge ile inovasyonu destekleme konularına odaklanmıştı. İki gün boyunca panellerle devam eden zirvede, “Üretim ve İthalat Perspektifinden Türkiye’nin Bakır İhtiyacı”, “İhracatı Ar-Ge ve İnovasyonla Artırmak”, “Bakır Sektöründe Yeşil Dönüşüm: Verimlilik Atık Değerlendirme, Enerji ve “Yeşil Bakır” ile Hedefe Ulaşmak” ve “Sonuçlar ve Yol Haritası Değerlendirmesi” konu başlıklarıyla düzenlenen panellerde konuşmacılar sektördeki gelişmeler üzerine değerlendirmelerde bulunmuş, KSO Meclis Üyesi Hayrettin Çaycı da zirvede bir konuşma yapmıştı.
BAŞLANGIÇ ADIMI OLDU
Zirvenin sonuç bildirgesi yayınlandı. Yayınlanan bildiri şu şekilde: “Türkiye’nin bakır sektöründeki rekabet gücünü artırarak sürdürülebilir büyüme ve yüksek katma değerli ürün üretimine yönelik bir yol haritası oluşturmak hedefiyle, 31 Ekim 2024 tarihinde İTÜ Süleyman Demirel Kültür Merkezinde “Ulusal Bakır Zirvesi” düzenlenmiştir. İstanbul Sanayi Odası (İSO), İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği (İDDMİB), Kocaeli Sanayi Odası (KSO) ile İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) iş birliğinde ve ev sahipliğinde düzenlenen zirve, sektörün ortak hedefler doğrultusunda birlik sağlayarak güçlenmesi ve ilerlemesi için önemli bir başlangıç adımı olmuştur.
SEKTÖRÜN BUGÜNÜ VE GELECEĞİ KONUŞULDU
Zirvenin “Üretim ve İthalat Perspektifinden Türkiye’nin Bakır İhtiyacı”, “İhracatı Ar-Ge ve İnovasyonla Artırmak”, “Bakır Sektöründe Yeşil Dönüşüm: Verimlilik, Atık Değerlendirme, Enerji ve Yeşil Bakır ile Hedefe Ulaşmak” başlıklı panellerinde, bakır sektörünün bugünü ve geleceğine ilişkin kritik başlıklar ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmiştir. Son panelde ise, bu değerlendirmeler doğrultusunda stratejik ve uygulamaya yönelik bir yol haritası oluşturularak sektörün ortak bir vizyon çerçevesinde atması gereken adımlara dair net bir yön çizilmesi amaçlanmıştır. Zirve kapsamında ele alınan konular aşağıda sunulmaktadır:
KÜRESEL REKABET GÜCÜ: YENİLİKÇİ YAKLAŞIMLAR VE DİJİTALLEŞME
Sektörün küresel rekabet gücünü artırmak adına yol haritasında yer alması gereken kritik stratejiler tartışılmıştır. Bakır sektörünün geleceği, yalnızca yerel pazarın ihtiyaçlarına değil, küresel dinamiklere de uyum sağlamaktan geçmektedir. Bu kapsamda, dijitalleşme, endüstri 4.0 uygulamaları, yapay zekâ ve veri analitiği gibi alanlarda atılacak adımlar sektörü global düzeyde daha rekabetçi hale getirecektir. Zirve, bu tür yenilikçi yaklaşımların sektördeki verimliliği artıracağını ve dünya çapında daha etkili bir oyuncu olabilmesi için gerekli olan stratejik adımları belirlemiştir.
ULUSAL VE ULUSLARARASI ETKİLEŞİM: KÜRESEL PAZARIN YAKINDAN TAKİBİ
Zirve, bakır sektörünün yalnızca yerel pazarın değil, küresel pazarların da daha yakından takip edilmesi gerektiğini ortaya koymuştur. Bu bağlamda, uluslararası ticaret ilişkilerinin güçlendirilmesi, dış ticaret politikalarının sektörle uyumlu hale getirilmesi ve küresel gelişmelerin sektöre etkilerinin analiz edilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Sektörün hem ulusal hem de uluslararası düzeyde güçlü bir temsil gücüne sahip olması, dış pazarların gereksinimlerine cevap verebilmesi açısından önemlidir.
İHRACAT VE İTHALAT SORUNLARI
Elektrolitik bakır, bakır boru, bobin teli, levha, şerit, profil, bakır alaşım ürünleri vb üretimi yapan firmaların ihracat ve ithalat açısından yaşadığı sıkıntılar; bu sıkıntıların çözümü için yol haritasının kamu otoritesi ve özel sektör dahil tüm paydaşların katılımıyla oluşturulması gerekliliği gündeme getirilmiştir. Özellikle sektörün istatistiki açıdan zorunlu olarak net ithalatçı görünmesi yanlışından vazgeçilmesi için direkt ihracatın endirekt ihracat ile birlikte ele alınması ve buna göre ithalatla mukayese edilerek hesaplanması ve finansman imkanlarının da buna göre değerlendirilmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır. Ayrıca yakın bölge ülkelerden gelen ve ülkemizde ciddi üretim kapasitesi olan bakır mamüllerin son yıllarda giderek artan ithalat miktarları sektörde yer alan üreticilerde ciddi kapasite düşmelerine neden olup haksız rekabet yaratmaktadır.
BAKIR CEVHERİNİN STRATEJİK ÖNEMİ
Ülkemizdeki bakır cevherinin stratejik bir kaynak olarak konumunu sağlamlaştırmak ve mutlak surette mevcut ve potansiyel cevher kaynaklarının mutlaka ülke içinde değerlendirilmesi amacıyla kamu, özel sektör ve üniversite, iş birliği çerçevesinde atılması gereken adımlar ele alınmıştır.
SÜRDÜRÜLEBİLİR BÜYÜME VE YERLİ ÜRETİM
Türkiye bakır sektörünü sürdürülebilir bir büyüme rotasına oturtmak için yol haritasında yer alması gereken öncelikler ile yerli üretimin ve geri dönüşüm amaçlı bakır hurda potansiyelinin artırılması gerekliliği vurgulanmıştır.
YEŞİL ÜRETİM VE DÖNGÜSEL EKONOMİ
Bakır sektörünün geleceği, aynı zamanda çevresel sorumluluğu da kapsamalıdır. Sektörün sürdürülebilir büyümesi için, atık yönetimi, geri dönüşüm, enerji verimliliği ve çevresel etki azaltma stratejilerinin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır. Zirve, çevresel sürdürülebilirliği ön planda tutarak, döngüsel ekonomi uygulamaları ve yeşil üretim tekniklerinin hızla entegrasyonu konularını gündeme almıştır. Bu kapsamda, enerji maliyetlerinin azaltılması konusunda sektörün aldığı önlemler, özellikle ihracatçı ve sanayiciye gerek güneş ve gerekse rüzgar enerjisi amaçlı tesis kuruluşunda trafo bağlantı kapasitelerinde öncelikli yer açma odaklı devlet destekleri, sektörün alternatif enerji kaynaklarına bakışı, hidrojen kümelenmesi, bakır sektöründe karbon ayak izini azaltma, yeşil üretime ve dijital dönüşüme geçiş için hangi yenilikçi yöntemlerin uygulanabileceği ve öncelikli finansal desteklerle teşvik edilmesi değerlendirilmiştir.
ETKİLEŞİM VE İŞ BİRLİĞİNİ GÜÇLENDİRME
Yol haritasında başarıyı yakalamak için sektör paydaşları arasındaki etkileşim ve iş birliğini güçlendirecek iletişim stratejilerinin önemine vurgu yapılmıştır.
İŞ BİRLİKLERİ SEKTÖRÜN GELİŞİMİNİ HIZLANDIRACAK
Bakır sektörünün yalnızca kendi bünyesinde değil, diğer sektörlerle (enerji, otomotiv, elektronik vb.) iş birliği yaparak sinerji yaratması hususu ele alınmıştır. Bakır, pek çok farklı sektörde kritik bir rol oynadığı için bu sektörlerle kurulacak güçlü bir ekosistem, yeni iş modelleri ve teknolojilerin ortaya çıkmasına olanak sağlayacaktır. Bu iş birlikleri hem yerel hem de küresel ölçekte bakır sektörünün teknolojik ve ekonomik gelişimini hızlandıracaktır.
ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞ BİRLİKLERİ
Sektörün Ar-Ge ve Ür-Ge konusunda ihtiyaç ve sorunlarının akademiye doğru şekilde aktarılması, bakır üzerine lisans, yüksek lisans ve doktora seviyesinde Ar-Ge odaklı araştırmaların desteklenmesi ve bu alanda akademik bilgi birikiminin artırılması, katma değeri yüksek ürünler üretmek üzere disiplinler arası çalışma gruplarının oluşturulması ve sektörün 1773 İTÜ Teknoloji Transfer Ofisi üzerinden Ar-Ge teşviklerinden daha etkin yararlanması gerektiği vurgulanmıştır.
SEKTÖREL EĞİTİM VE İNSAN KAYNAĞI YATIRIMLARI
Bakır sektörünün sürdürülebilir büyümesi ve teknolojik dönüşümü, nitelikli insan kaynağına dayalıdır. Bakır sektörünün genel perspektifini öğrencilere aktarmak, sektöre olan motivasyonlarını artırmak için sektörel tanıtımlar yapılması; kariyer günlerinde veya öğrenci etkinliklerinde bakır sektörünün yer alması, lisans öğrencilerine yönelik sertifika programları düzenlenmesi, zorunlu veya uzun dönem staj imkanlarının tanıtılması, aidiyet duygusunu artıracak lisans ve lisansüstü bursların sağlanmasının faydaları üzerinde durulmuştur. Ayrıca, eğitim ve araştırma yatırımlarının öğrenciler yanında, sürekli gelişim programları ile sektördeki profesyonellere yönelik de yapılması gerekmektedir. Böylece, sektörün teknik ve yönetimsel kapasitesini artıran, global rekabete dayalı bir insan kaynağı altyapısı oluşturulacaktır.
AKSİYON PLANI: ZİRVEDE FİKİR BİRLİĞİNE VARILAN ÇIKTILAR
1.Ortak İrade ve Birliktelik:
Üniversite, kamu, özel sektör ve toplum iş birliği ile sektörün sürdürülebilir bir şekilde büyümesi için güç birliği yapılacaktır.
2. Geleceği Şekillendirecek Bir Yol Haritası:
Bakır sektörünü geleceğe taşıyacak stratejik yol haritası belirlenecek ve akademik bakış açısıyla sanayi tecrübesi birleştirilerek ulusal rekabet gücü artırılacaktır.
3. İhtiyaç Odaklı Dinamikler:
Yerel ve küresel temel dinamikler belirlenerek, yenilik ve Ar-Ge yoluyla sektörün bilgi ihtiyacı karşılanacak ve yüksek katma değerli ürünlere geçiş sağlanacaktır.
4. Bakır Çalışma Grubu:
Sektör ihtiyaçlarını karşılamak üzere, tüm paydaşların katılımıyla ulusal bir Bakır Çalışma Grubu kurulacak, İTÜ ile ortak araştırma laboratuvarları oluşturularak inovasyon ekosistemi güçlendirilecektir.
5. İTÜ Bakır Bursu
Lisans ve lisansüstü seviyede eğitim ve araştırma faaliyetlerini desteklemek için “İTÜ Bakır Bursu” hayata geçirilecektir.”
