- KOCAELİ SANAYİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI AYHAN ZEYTİNOĞLU
Dünyada normalleşmenin giderek gerekli olduğu bir süreçte, ekonomide de normalleşmenin öncelik taşıyor. Bir yandan artacak küresel rekabete karşı uyum sağlamak için atılım yapma gerekliliği, diğer yandan da mevcut gücü korumak için detaylı planlamaların yapılması zaruri.
Büyüme ve sanayi üretiminin hız kesti, henüz finansmana erişim sorunu çözülemedi, Merkez Bankası’ndan faiz indirimine yönelik olarak sembolik de olsa sinyaller bekleniyor. Özellikle KOBİ’lerin ihtiyaç duyduğu KGF desteklerinin maliyetinin ‘kullanılabilirlik potansiyeli’ açısından kritik önem taşıyor.
Dünyada yeni yeni gerginlikler ortaya çıkıyor, siyasi ve ekonomik senaryolar sürekli değişiyor.
Fırsat ve tehditler de değişkenlik taşıyor, taşlar henüz yerine oturmadı.
Petrol başta olmak üzere dünyada girdilerde olası fiyat artışları maliyetleri ve riskleri artırcaktır, böylesine bir ortamda enflasyonla mücadele programı daha da önem kazanacak, risklerin yönetilmesi için daha fazla özen gerekecektir.
Böyle bir ortamda Türkiye açısından kısa vadede rekabet gücünün korunmasına yönelik acil , detaylı ve hassas kararların alınmasını sağlayacak esnek bir yaklaşım gerekmektedir. Orta ve uzun vadede ise daha da geliştirilecek bir gümrük birliği modernizasyonunun bir çıpa olarak önemi sürekli artmaktadır.
-BÜYÜME HIZ KESTİ
“2025 Yılı I. çeyrek büyüme oranımız yüzde 2,0 olarak açıklandı. İmalat sanayi yüzde 2,4 gerilerken sanayi yüzde 1,8, tarım, ormancılık ve balıkçılık yüzde 2 geriledi. Yerleşik hane halklarının tüketimi yüzde 2, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 1,2, gayri safi sabit sermaye oluşumu yüzde 2,1 artış gösterdi. İhracattan kaynaklanan büyüme yüzde sıfır olarak gerçekleşirken mal ve hizmet ithalatının büyümeye katkısı negatif yüzde 3 olarak netleşti. Bu dönemde makina teçhizat yatırımları yüzde 1,8 gerilerken inşaat yatırımları yüzde 6,9 artış gösterdi. Bu rakamlar bize büyümenin kalitesinde bir düşüş olduğunu ve büyümenin sanayi dışındaki sektörler tarafından sağlandığını gösterdi.
-DIŞ TİCARET
Mayıs ayında ihracat yüzde 2,7 artışla 24 milyar 834 milyon dolar oldu. İhracat sıralamasında Almanya 1 milyar 97 milyon dolarla ilk sırayı alırken bu ülkeye ihracat yüzde 9,3 artış gösterdi.
İthalat yüzde 2,1 artışla 31 milyar 304 milyon dolar olarak gerçekleşti. Yatırım malları ithalatı yüzde 1,3 düşüşle 4 milyar 450 milyon dolar oldu. Hammadde ithalatı yüzde 0,6 artışla 21 milyar 250 milyon dolar oldu. Tüketim malları ithalatı yüzde 12,9 artışla 5 milyar 570 milyon dolara çıktı.
Tüketim malları ithalatındaki artış yine dikkat çekerken döviz kurlarının mevcut seviyesinin ithalatı teşvik ettiğini de dikkate almak durumundayız.
En fazla ithalat yaptığımız ülkeler sıralamasında ilk sırayı alan Çin’den ithalat yüzde 11,5 artışla 4 milyar 316 milyon dolar olurken Rusya’dan yapılan ithalat yüzde 14 düşüşle 3 milyar 251 milyon dolar olarak gerçekleşti. Almanya’dan ithalat yüzde 17,1 artışla 2 milyar 686 milyon dolar oldu.
Aylık dış ticaret açığı ise yüzde 0,1 artışla 6 milyar 470 milyon dolar olarak gerçekleşti.
-KOCAELİ’NİN DIŞ TİCARETİ
Kocaeli Gümrüklerinden aldığımız verilere göre mayıs ayında Kocaeli’den gerçekleşen ihracat yüzde 14,6 artışla 4 milyar 138 milyon dolar, ithalat yüzde 5,8 düşüşle 6 milyar 817 milyon dolar olarak gerçekleşti.
İlk beş aylık dönemde ihracat yüzde 7,3 artışla 17 milyar 829 milyon dolar, ithalat yüzde 0,8 artışla 32 milyar 713 milyon dolar olarak gerçekleşti.
-ENFLASYON
Enflasyon verilerine baktığımızda mayıs ayında TÜFE aylık yüzde 1,53 artışla yıllık yüzde 35,41 olarak gerçekleşti. ÜFE aylık yüzde 2.48 artışla yıllık yüzde 23,13 olarak gerçekleşti. Enflasyonla mücadelede yabancı sermayenin ülkemize çekilmesinin önemli olduğunu sürekli dile getiriyoruz. Hep vurguladığımız, bir an önce ülkemizin 2004-2005’te yaptığı reformları tekrarlayarak ve yatırım iklimini iyileştirerek, AB başta olmak üzere tüm dünyadan tekrar yatırım çekiyor olmamız lazım.
-SANAYİ ÜRETİMİ
Sanayi üretimi nisan ayında aylık yüzde 3,1 gerilemesine karşın yıllık bazda yüzde 3,3 artış gösterdi. İmalat sanayi üretimi aylık yüzde 3,4 gerilerken yıllık yüzde 3 arttı. Ara mali üretimi aylık yüzde 0,7 geriledi, yıllık yüzde 1,7 arttı. Sermaye malı aylık yüzde 9,6 geriledi, yıllık yüzde 6,4 arttı. Yüksek teknolojide mal üretimi aylık yüzde 32,2 gerilerken yıllık yüzde 3 düştü.
Üretim üzerindeki kur baskısına rağmen, sanayi üretiminde gördüğümüz yıllık bazda bu yüzde 3,3’lük artışı ve sermaye malı üretimindeki yüzde 6,4’lük artışları olumlu değerlendiriyoruz.
Sanayi üretiminde gördüğümüz artışların sürdürülebilirliği için daha da sıkılaştırılmış para politikası kadar yapısal sorunlara yönelik çözümler de desteklenmeli.
-TASARRUFLARA ÖNCELİK
Maliye politikası tarafında ise gelir arttırıcı önlemler kadar kamu kesimini de içine alan tasarruflara öncelik verilmesinin, enflasyonla mücadele sürecimizi hızlandıracağına inanıyoruz.
Mayıs ayı kapasite kullanım oranı Türkiye ölçeğinde geçen yıla göre 1,3 puan düştü, nisan ayına göre 0,7 puan arttı ve yüzde 75 olarak gerçekleşti. Kocaeli’de ise geçen yıla göre 1,1 puan düşüş ve nisan ayına göre 0,3 puan artışla yüzde 79,5 olarak gerçekleşti.
-İŞSİZLİK
İşsizlik oranı nisan ayında mart ayına göre 0,6 puan arttı, geçen yıl iie aynı seviyede kalarak yüzde 8,6 olarak gerçekleşti.
Mart ile nisan arasında Çalışabilir Nüfus 43 bin kişi arttı, işgücüne katılanlar 114 bin kişi, istihdam edilenler 316 bin kişi azaldı. Nisan itibariyle toplam istihdam 32 milyon 359 bin kişi oldu.
İstanbul Sanayi Odası tarafından her yıl yapılan “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” anketinde 2024 yılında 79 firmamız yer aldı. 2023 yılında listede 80 firmamız vardı.
Her yıl olduğu gibi listenin en başında TÜPRAŞ yer alırken, Ford Otomotiv Sanayi bu yıl da ikinci sırada yer aldı.
Geçen yıl 13. sırada yer alan Hyundai Motor Türkiye Otomotiv A.Ş. de bu yıl yükselerek listeye 10. olarak girdi. Listede yer alan 79 firmanın 17 tanesi meclis üyesi, 11 tanesi ise meslek komitesi üyesi. Listede ilk 10 içerisinde 3 üyemiz, ilk 50 içerisinde 13 üyemiz, ilk 100 içerisinde 22 üyemiz var. İstanbul Sanayi Odası’nın açıkladığı listede merkezleri farklı illerde olan Kocaelili firma sayısı 39 olarak görünüyor.
İlk 500’e girmeyi başaran firmalarımızı tebrik ediyor, gelecek yıl açıklanacak olan 2025 yılı sonuçlarında ise daha çok firmamızın ilk 500’e yükselmesini temenni ediyorum.“
-TSE ile iş birliğini daha da artırmak istiyoruz
Standartların dünyada tarife dışı engeller olarak da kullanıldığına, içerde sanayicilerin maliyetlerinin düşürülmesi, ihracatlarına destek olunması bakımından fonksiyon görebileceğine dikkat çeken Ayhan Zeytinoğlu, standardizasyonunun ihracat ve ithalat dahil çok yönlü fonksiyonlarını daha da etkinleştirmek için sanayiciler olarak her türlü iş birliğine hazır olduklarını vurguladı. Zeytinoğlu; “Bugün sanayicilerimiz sadece üretmekle kalmıyor, aynı zamanda kaliteyi güvence altına almak, çevreye duyarlı olmak, sürdürülebilirlik ilkelerine uymak, enerji verimliliğini sağlamak ve dijital dönüşüme ayak uydurmak zorunda. Bu noktada, TSE’nin rehberliği ve yönlendirici rolü biz sanayiciler için son derece değerli. Özellikle Yeşil Mutabakat çerçevesinde yapılacak düzenlemeler, karbon ayak izi hesaplamaları ve çevresel etiketleme gibi konularda TSE’nin liderlik yapması önem arz ediyor. Bu konuda şanslı bir il olduğumuzu ifade etmek istiyorum.”