Sanayiciler açısından üretmek kadar afetlere hazırlanmak da önem taşıyor. Başta deprem olmak üzere afetlerin Türkiye açısından bir gerçeklik olduğunu biliyoruz. İklim değişikliğinden sonra Türkiye ve dünyada acı örnekleri görülen sel, fırtına gibi afetlere de hazırlanmamız gerekiyor.

Sanayileşme sürecinde altyapılı alanların oluşturulması ve yüksek teknolojide fabrika binaları yapımının öncelikli koruyucu etkilerinin olduğunu biliyoruz. Üretim sürerken afetlerin olası etkilerine hazırlanmak için sürekli olarak önlem alınması ve alınan önlemlerin kontrol edilmesi gerekiyor.

99 Gölcük depreminin acıları aradan geçen 24 yıla rağmen hala tazeyken, bu yıl Kahramanmaraş merkezli ve çok büyük bir coğrafyayı etkileyen şiddetli depremler yaşadık. Bu depremlerde hayatlarına kaybedenlere Allahtan rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyoruz.

Oda olarak deprem başta olmak üzere doğal afetler konusunda üyelerimizi bilinçlendirmek ve farkındalıklarını artırmak için bazı projeler ve çalışmalar yürütüyoruz.

1989 yılında APELL Projesi olarak isimlendirilen kapalı çevrim telsiz sistemini başlattı. Halen devam eden telsiz sistemi projemizde, ağda bulunan ilgili kurumlar ve firmalarımız herhangi bir endüstriyel kaza veya afet anında birbirleriyle kesintisiz haberleşebiliyor. Bu projemizi revize ederek ağı genişletmek için AFAD, ASELSAN, KBB İtfaiye Müdürlüğü ile işbirliği başlattık.

2005 yılında deprem sonrasında, artan engelli sayısının farkındalığıyla Bizimköy Engelliler Üretim Merkezi Projesi’ne ağırlık verdik. Şu an 135 engelli vatandaşımızı istihdam ediyoruz.

Doğal afetlere ilave olarak özellikle kimyasal bulunduran firmaları ilgilendiren SEVESO Direktifi yakından takip ettiğimiz ve adımlar attığımız bir diğer konu. Firmalarımızın bu sürece eğitimlerle hazırlanmalarına olanak verilmesi için AFAD ile ücretsiz eğitimler veriyoruz.

2018 yılından bu yana KSO Proses Emniyeti Sempozyumu ve Sergisi’ni düzenliyoruz. Bakanlıklar, üniversiteler, ilgili STK’lar ve kurum kuruşların desteği ve geniş bir katılım ile / 12-13 Eylül 2023 tarihinde Kocaeli Kongre Merkezinde dördüncüsünü düzenledik. Bu yılki ana temamızı da “Sanayi Depreme, Diğer Doğal Afetlere ve Büyük Endüstriyel Kaza Risklerine Ne Kadar Hazır?” olarak belirledik.

2019 yılında KOÜ ile “Sanayide Güvenli Yaşam ve İş Sürdürülebilirliği Eğitimleri” seferberliği başlattık. KSO Afet Komisyonu’nu kurduk. İtfaiye bulunmayan OSB’lerde itfaiye teşkilatlarının kurulması, KBB İtfaiye Daire Başkanlığı tarafından hazırlanan itfaiye müdahale destek sistemi yazılımının yaygınlaştırılmasını sağladık.

Ayhan Zeytinoğlu güncel ekonomik gelişmelere ilişkin olarak da değerlendirmelerde bulundu:

BÜYÜME ORANI

Makro ekonomik gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulunan Ayhan Zeytinoğlu şöyle konuştu:

“2023 Yılı II. çeyrek büyüme oranı yüzde 3,8 olarak netleşti. Deprem etkisinin devam ettiği dönemde yüzde 3,8’lik büyüme beklentilerin üzerinde.

Dış talep ve sanayide ivme kaybı olurken, büyümede tüketim katkısının dikkat çektiğini görüyoruz. En yüksek katkı hane halkı tüketiminden geldi. Harcamalardan ziyade üretim ve yatırımların katkısını önemsiyoruz.

İhracat büyümeye negatif etki ederken, ithalatın da yükseldiğini görüyoruz. İkinci çeyrekte ihracat artış hızında yavaşlamalar olmuştu. En önemli ticaret partnerimiz Avrupa’daki yavaşlamanın da etkisi olduğunu düşünüyoruz. İthalatın da artmasıyla net dış ticaretin büyümeye katkısı negatif oldu.  Tabi arzumuz ihracatın büyümeye katkısının artması yönünde. Döviz kurunun da ihracatı destekleyecek seviyede olmasını önemsiyoruz.

Bu durumun, üretilebilme imkanı olan ürünlerin ülkemizde üretilmesini de yönlendirerek tüketim malları ithalat talebinde de yavaşlamayı sağlayacağını düşünüyoruz.

DIŞ TİCARET

Ağustos ayında ihracat yüzde 1,6 artışla 21 milyar 619 milyon dolar olarak gerçekleşti. En fazla ihracat yapılan ilk beş ülke yer alan Rusya aralık ayında 1 milyar 314 milyon dolar ile üçüncü sıradayken yaptırımlar nedeni ile ağustos ayında 846 milyon dolar ile altıncı sıraya geriledi.

Ağustosta ithalat yüzde 6,3 azalarak 30 milyar 494 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Yatırım malları ithalatı yüzde 19,9 artışla 4,5 milyar dolar, hammadde ithalatı yüzde 15,6 milyon dolar gerileyerek 21,8 milyar dolar, tüketim malları ithalatı yüzde 44,1 artışla  4,1 milyar dolar oldu.

Döviz kurları ithalatın azalması için yeterli bir seviyede değil. Reel efektif döviz kuru endeksinin 52,50 olması bu durumu gösterdi. Bu arada dış ticaret açığının gerilemesi için, tüketim malları ithalatında daha dikkatli davranmak gerekli. Nitekim geçtiğimiz ağustosta 11,3 milyar dolar olan dış ticaret açığı bu ağustosta 8 milyar 875 milyon dolar olarak gerçekleşti.

CARİ AÇIK

Haziran ayında 56,5 milyar dolar olan yıllık cari açık 58,5 milyar dolara yükseldi. Açıkta ana etken dış ticaret açığındaki artış ve turizm gelirlerinin de geçen yılın gerisinde kalması oldu. Dış ticaret açığı 9,3 milyar dolardan 10,4 milyar dolara çıkarken hizmet gelirleri 6,2 milyar dolardan 5,9 milyar dolara geriledi. Ağustos ayında dış ticaret açığındaki gerileme cari açığa yansıyacaktır. Turizm gelirlerinin de katkısıyla yıllık cari açıkta gerileme görebiliriz.

ENFASYON

Enflasyon verilerine baktığımızda ağustos ayında aylık TÜFE yüzde 9,09, yıllık TÜFE ise yüzde 58,94’e yükseldi. ÜFE ise aylık yüzde 5,89, yıllık ÜFE ise yüzde 49,41 olarak gerçekleşti. Bu gelişmeler döviz kurlarındaki artışın enflasyona etkilerinin devam ettiğini gösterdi. Yıllık TÜFE geçen aya göre 11,11 puan, yıllık ÜFE 4,91 puan artış gösterdi. Eylül ayında da yükselişin, enflasyona yukarı yönlü yansımasının devam edebileceğini düşünüyoruz.

KAPASİTE VE ÜRETİM

Ağustos ayı kapasite kullanım oranı Türkiye ölçeğinde aylık bazda 0,6 puan, yıllık bazda 1 puan gerileyerek 1 puan, yıllık bazda 0,4 puan gerileyerek yıllık bazda yüzde 7,4 olarak gerçekleşti. Temmuzda imalat sanayi üretimi yüzde 1,4, sermaye malı imalatı yüzde 2,8, yüksek teknolojide ürün imalatı yüzde 18,6 gerilerken, orta yüksek teknolojide ürün imalatı yüzde 1 artış gösterdi.

İŞSİZLİK

İşsizlik oranı  temmuzda bir önceki yılın aynı ayına göre 0,8 puan, hazirkan ayına göre 0,2 puan gerileyerek yüzde 9,4 olarak gerçekleşti. Haziran’dan temmuza çalışabilir nüfus 46 bin kişi, toplam istihdam ise 318 bin kişi artışla 31 milyon 671 bin kişiye ulaştı.

BÜTÇE

Bütçe ağustosta 51 milyar 270 milyon TL fazla verdi. Gelirler yüzde 100,7 artışla 613 milyar 956 milyon TL, Giderler yüzde 86,1 artışla 562 milyar 686 milyon TL oldu. Ocak-ağustos bütçe açığı ise 383,38 milyar TL olarak gerçekleşti. Bütçe açığı verilmemesinin faizlere de olumlu yansıyacağını biliyoruz. Bu durumda, sanayicilerin daha düşük maliyetle daha fazla kredi imkanına ulaşılabilecektir.

OVP HAKKINDA

Bildiğiniz gibi 6 Eylül tarihinde 2024-2026 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program açıklandı.

Program yedi öncelikli yapısal alan olarak; büyüme ve ticaret, beşeri sermaye ve istihdam, fiyat istikrarı ve finansal istikrar, kamu maliyesi, afet yönetimi, yeşil ve dijital dönüşüm, iş ve yatırım ortamı, başlıklarını içeriyor.

Yeni OVP’nin öngörülebilirliği destekleyen ve yapısal adımları da içeren bir program olduğunu düşünüyoruz. *Özellikle Gümrük Birliği’nin güncellenmesine yönelik AB kurumları ve üye ülkeler nezdindeki çalışmaların yoğunlaştırılmasına ilişkin hedeflerle birlikte yeşil ve dijital dönüşüme odaklanılması çok kıymetli. İşgücü piyasasına yönelik yapısal reformların hayata geçirilmesinin öngörülmesini ve program boyunca istihdamın yıllık ortalama 909 bin kişi artmasının hedeflenmesini olumlu buluyoruz. Bununla birlikte, uzun vadede ise işgücüne katılım oranının, AB ortalaması olan yüzde 75’lere kadar çıkması gerektiğini düşünüyoruz.  Bunun için de programda da yer verildiği gibi özellikle genç ve kadın istihdamının arttırılması için gerekli teşvik ve sosyal politika mekanizmalarının aktif olarak çalıştırılması ve bu yönde düzenlemelerin hızla uygulamaya konulması önemli olacaktır.

Diğer taraftan programda yer alan lojistik altyapı ve demiryolu-liman bağlantılarının güçlendirilmesi ve bu kapsamda demiryolu akslarının oluşturulması ile birlikte Anadolu’da yer alan işletmelerin, İstanbul ve Avrupa’ya hızlı demiryolu yük taşımacılığı ile bağlanmasının İç Anadolu’daki sanayileşmeye hız katacağına inanıyoruz.

OVP’de bütçe çerçevesinde, kamu cari harcamalarında rasyonelleşme hedefi kapsamında daha düşük maliyetle daha fazla kredi imkânına ulaşabilmek için mali disiplinden taviz vermeden denk bütçenin sağlanması noktasında bu hedeflerin uygulanabilmesi önemli.

Ayrıca gelir vergisi, kurumlar vergisi ve vergi usul kanunu gibi temel vergi kanunlarının adil bir vergi sistemi çerçevesinde güncellenmesi yönündeki düzenlemelerin hayata geçirilmesi hedefini de olumlu karşılıyoruz. Kurumlar vergisinin de Avrupa’da rekabet ettiğimiz diğer ülkelerle benzer oranlara çekilmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Enflasyonla mücadele ve istikrara yönelik içerdiği adımlarla birlikte ülkemizdeki yatırım iklimini iyileştireceğine inanıyoruz.

2004-2005 yıllarında başardığımız gibi başta AB ülkeleri olmak üzere tüm dünyadan yabancı sermaye yatırımları çekebileceğimiz çalışmalara daha çok odaklanarak, OVP kapsamında planlanan hedeflerin kararlılıkla uygulamaya alınmasını bekliyoruz.

Fakat programda mutlaka revizeler olacaktır. Kurun hareketleri ile ilgili tahminlerin biraz olması gerekenin altında olduğunu ve bu tahminlerin yukarı yönlü revizesinin gerekeceğini düşünüyoruz.